Sprzedaż auta to transakcja, która wymaga dopełnienia kilku istotnych formalności. Nie zdziwię się, jeśli wchodząc w ten artykuł, pierwsze, co przyszło Ci na myśl, to konieczność wykupienia ubezpieczenia lub przerejestrowania pojazdu. Przypominam, że od 2020 roku nie ma potrzeby, by dokonywać przerejestrowania natychmiast po zakupie. Musimy jedynie zgłosić nabycie używanego pojazdu we właściwym dla naszego miejsca zamieszkania wydziale komunikacji. Mamy na to 30 dni od zakupu, a samo przerejestrowanie może nastąpić później. W dzisiejszym wpisie nie będę jednak skupiał się na tych formalnościach, ponieważ w zdecydowanej większości przypadków to właśnie formalność..
Dowiesz się natomiast, jakie są obowiązki sprzedającego i kupującego w kontekście przepisów Kodeksu Cywilnego, z istnienia których mogłeś nawet nie zdawać sobie sprawy! Wbrew pozorom jest ich całkiem sporo, a doświadczenie niestety pokazuje, że sięgamy po informacje na ten temat dopiero w momencie, gdy natrafimy na problemy z nimi związane.
Właśnie dlatego już teraz (prewencyjnie) zapraszam Cię do lektury artykułu, dzięki któremu będziesz bardziej świadomy swoich obowiązków – występując przy sprzedaży auta zarówno w roli kupującego, jak i sprzedającego.
Przeczytaj także: Bezpieczna sprzedaż auta – o czym pamiętać?
Sprzedaż auta i obowiązki sprzedającego
Do najważniejszych obowiązków strony sprzedającej pojazd należy: przeniesienie własności samochodu, wydanie go kupującemu oraz wywiązanie się z obowiązków informacyjnych. Te ostatnie z kolei będą zależały głównie od tego, jaki status posiada druga strona transakcji – czy kupujący jest konsumentem, czy też przedsiębiorcą.
O czym zatem obowiązkowo pamiętać podczas sprzedaży własnego samochodu?
Przeniesienie własności samochodu
Do przeniesienia własności dochodzi z chwilą zawarcia pomiędzy stronami umowy sprzedaży samochodu – wówczas prawo własności przechodzi na kupującego. Podstawą transakcji jest zazwyczaj deklaracja zapłaty sprzedającemu określonej w umowie ceny.
Wydanie auta
Zasadą jest, że w umowie sprzedaży trzeba oznaczyć przedmiot świadczenia (w przypadku sprzedaży samochodów można to zrobić poprzez podanie marki, roku produkcji pojazdu, nr VIN jego kolor czy dodatkowe cechy charakterystyczne). Dzięki temu w prosty sposób można określić, czy rzecz wydana kupującemu jest zgodna z treścią umowy. Poza wydaniem kupującemu pojazdu będącego przedmiotem umowy, należy dodatkowo dołączyć do niego:
- odpowiednie dokumenty (m.in. dowód rejestracyjny, potwierdzenie przeglądu technicznego, karta pojazdu jeśli została wydana),
- instrukcję wraz z wszelkimi niezbędnymi informacjami.
Termin i miejsce wydania
Termin oraz miejsce wydania samochodu zazwyczaj określa się w umowie. Jeśli jednak z jakiś powodów takie postanowienia się w niej nie znalazły, przyjmuje się następujące zasady:
- Jeśli kupujący jest konsumentem, wydanie samochodu powinno nastąpić niezwłocznie – najpóźniej 30 dni po zawarciu umowy, chyba, że umowa stanowi inaczej (art. 543 (1) Kodeksu Cywilnego).
- W pozostałych przypadkach stosuje się ogólne przepisy, które przewidują, że świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu sprzedającego do jego wykonania. Jeśli chodzi natomiast o miejsce wydania, przyjmuje się, że wydanie rzeczy powinno odbyć się tam, gdzie sprzedający miał zamieszkanie lub siedzibę w chwili zawarcia umowy (art. 454 i 455 KC).
Obowiązki informacyjne przy sprzedaży auta
Co do zasady sprzedawca przed zawarciem umowy powinien:
- udzielić kupującemu potrzebnych wyjaśnień o stosunkach prawnych i faktycznych dot. rzeczy,
- dać instrukcję i odpowiednie wyjaśnienia (gdy jest to potrzebne do prawidłowego korzystania z rzeczy).
- poinformować o wadach pojazdu, jeśli takowe występują
Obowiązki te wyglądają natomiast nieco inaczej, gdy stroną kupującą jest konsument. Wówczas sprzedawca powinien dodatkowo udzielić mu jasnych, zrozumiałych, niewprowadzających w błąd informacji. Ponadto ma on obowiązek:
- zapewnić w miejscu sprzedaży odpowiednie warunki techniczno-organizacyjne (tak, by można było wybrać rzecz i ją sprawdzić),
- wyjaśnić postanowienia umowy sprzedaży – jeśli kupujący, będący konsumentem, o to poprosi.
Sprzedaż auta a obowiązki kupującego
Podstawowymi obowiązkami kupującego, wynikającymi z ustawy są: odebranie rzeczy oraz zapłata ceny. Mimo że czynności te mogą wydawać Ci się oczywiste, w praktyce potrafią stworzyć wiele poważnych problemów. O czym zatem warto pamiętać, będąc stroną kupującą pojazd?
Odebranie rzeczy (samochodu)
Jednym z kluczowych obowiązków kupującego auto jest po prostu odebranie go. Ciężko sobie wyobrazić sytuację, gdy do tego nie dochodzi – jednak również na taki wypadek ustawodawca musiał tę kwestię uregulować. Co zatem może zrobić sprzedawca, gdy kupujący nie odebrał sprzedanego samochodu? W teorii opcji jest kilka, a mianowicie:
- żądanie od kupującego odszkodowania,
- złożenie przedmiotu sprzedaży (samochodu) do depozytu sądowego,
- oddanie rzeczy na przechowanie na koszt i ryzyko kupującego,
- sprzedaż pojazdu na rachunek kupującego (zgodnie z art. 551 KC).
Uwaga!
W ostatnim przypadku należy najpierw wyznaczyć kupującemu dodatkowy termin na odebranie samochodu. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy jest to niemożliwe lub wiąże się z tym jakakolwiek szkoda. Ponadto trzeba wówczas pamiętać o niezwłocznym zawiadomieniu kupującego o dokonanej na jego rachunek sprzedaży.
Zapłata ceny za samochód
Kolejnym obowiązkiem kupującego – chyba najważniejszym z punktu widzenia sprzedawcy – jest zapłata ceny wskazanej w umowie. Określenie ceny to nieodłączny element umowy sprzedaży ze względu na jej wzajemny charakter.
Cena może zostać wyrażona zarówno w walucie polskiej, jak i obcej. Jeśli zdecydujemy się na tę drugą opcję, warto pamiętać, że przeliczenie powinno nastąpić (co do zasady) wg kursu średniego NBP z dnia wymagalności roszczenia. W praktyce będzie to dzień zawarcia umowy lub termin wskazany jako dzień zapłaty.
Z kolei w razie opóźnienia dłużnika (kupującego) – sprzedawca może żądać zapłaty ceny wg średniego kursu NBP z dnia zapłaty. Dzięki temu sprzedawca ma gwarancję, że nie będzie stratny z powodu zmiany kursu waluty (i opóźnienia kupującego), bo może wybrać, który kurs bardziej się mu opłaca.
Uwaga!
Wpisywanie do umowy zaniżonej ceny jest ryzykownym działaniem. Dlaczego? Przykładowo – gdy występujemy w roli kupującego i chcemy odstąpić od umowy w ramach rękojmi, wówczas druga strona zwróci nam kwotę wymienioną w umowie, a nie tę, którą rzeczywiście zapłaciliśmy.
Sprzedaż auta – jakie są obowiązki sprzedającego i kupującego? Podsumowanie
Mam nadzieję, że z dzisiejszego wpisu wyniosłeś wiele przydatnych informacji lub znalazłeś odpowiedź na nurtujące Cię pytanie. Jeśli szukasz innych, ciekawych artykułów z dziedziny prawa motoryzacyjnego, polecam Ci również ten wpis: Odstąpienie od umowy sprzedaży samochodu – w jakim terminie?
