„Ogłoszenie nie stanowi oferty w rozumieniu przepisów KC” – ile razy spotkałeś się z tym sformułowaniem w praktyce? Najczęściej możemy na nie trafić w różnego rodzaju ogłoszeniach. Od domów i mieszkań, przez samochody i pojazdy mechaniczne, aż po oferty biznesowe. W dzisiejszym wpisie postaram się jak najprościej wytłumaczyć Ci przepisy dotyczące oferty i zaproszenia do zawarcia umowy. Kiedy dana informacja stanowi ofertę, a kiedy nie? Jakie konsekwencje się z tym wiążą dla każdej ze stron: kupującego i sprzedającego?
Zapraszam do lektury!
Co oznacza sformułowanie Ogłoszenie nie stanowi oferty w rozumieniu przepisów KC? Jeśli nie oferta, to co?
Zgodnie z art. 66 Kodeksu Cywilnego (dalej: KC) oferta stanowi oświadczenie woli zawarcia umowy pomiędzy oferentem a oblatem (potencjalnym kontrahentem) i powinna zawierać istotne postanowienia umowy. Co należy przez to rozumieć?
Najczęściej przyjmuje się, że istotnymi postanowieniami umownymi są informacje dotyczące: rodzaju umowy, stron, rodzaju i przedmiotu świadczenia. Będzie to np. oznaczenie nabywcy, przedmiotu sprzedaży, a także ceny. Co natomiast w przypadku, gdy ogłoszenie nie zawiera żadnego elementu wskazanego w kodeksowej definicji oferty?
Wówczas, z punktu widzenia prawa, będziemy mieli do czynienia nie z ofertą, ale z zaproszeniem do zawarcia umowy.
Zaproszenie do zawarcia umowy a oferta – ich rozróżnienie ma znaczenie!
Zgodnie z art. 71 KC:
Ogłoszenia, reklamy, cenniki i inne informacje, skierowane do ogółu lub do poszczególnych osób, poczytuje się w razie wątpliwości nie za ofertę, lecz za zaproszenie do zawarcia umowy.
Wnioski w zasadzie nasuwają się same:
- jeśli informacja handlowa nie zawiera istotnych postanowień umowy, nie jest ofertą,
- pojęcie istotnych postanowień umowy jest bardzo niejednoznaczne, dlatego każde ogłoszenie należy rozpatrywać pod tym kątem indywidualnie – oczywiście, jeśli sytuacja tego wymaga,
- obecnie ogłoszenia zamieszczane w Internecie najczęściej będą właśnie zaproszeniami do zawarcia umowy – a nie ofertami, z którymi wiążą się określone skutki dla obu stron transakcji – ale o tym poniżej.
Dlaczego sprzedającym tak zależy, aby ich ogłoszenie nie było ofertą?
Zapewne nie raz zastanawiałeś się, dlaczego osobom zamieszczającym ogłoszenie tak bardzo zależy na tym, aby ich „ogłoszenie nie stanowiło oferty”. Z jakimi konsekwencjami się to wiąże?
- Złożenie oferty z punktu widzenia prawa to jednostronna czynność prawna. To z kolei wiąże się z dalszymi następstwami dla obu stron.
- W dużym skrócie: oferta oznacza, że jej dalsze losy spoczywają na oblacie, który ma prawo ofertę przyjąć w jej pierwotnym stanie albo ją odrzucić.
- Jeśli oblat ją zaakceptuje, to – w kodeksowym ujęciu – nie ma miejsca na jakiekolwiek modyfikacje, personalizację czy składanie kontroferty.
- Jeśli oblat zdecyduje, że oferta jest dla niego korzystna i ją akceptuje, umowa pomiędzy stronami zostaje zawarta natychmiast.
- Wówczas oferent ma obowiązek zrealizowania oferty w ustalonym przez strony czasie.
Czy oferta może być odwołana?
Tak – jednak tylko w przypadku transakcji, której stronami są podmioty profesjonalne, czyli przedsiębiorcy. W myśl art. 66 [2] KC:
- 1. W stosunkach między przedsiębiorcami oferta może być odwołana przed zawarciem umowy, jeżeli oświadczenie o odwołaniu zostało złożone drugiej stronie przed wysłaniem przez nią oświadczenia o przyjęciu oferty.
- 2. Jednakże oferty nie można odwołać, jeżeli wynika to z jej treści lub określono w niej termin przyjęcia.
Przeczytaj także: Odstąpienie od umowy sprzedaży samochodu – w jakim terminie?
Co natomiast z ofertami, w których przynajmniej jedną stroną jest osoba prywatna (nie-przedsiębiorca)?
Można powiedzieć, że Kodeks Cywilny uregulował drogę odwołania oferty w dość powściągliwy sposób. Wszystko dlatego, że dopuszcza on taką możliwość wyłącznie w stosunkach pomiędzy przedsiębiorcami. W związku z tym, w relacjach pomiędzy przedsiębiorcą a konsumentem (lub w relacjach między osobami prywatnymi), odwołanie oferty jest niemożliwe.
Wbrew pozorom, ma to swój uzasadniony cel. Brak możliwości odwołania swojej oferty przez przedsiębiorcę względem konsumenta ma chronić interesy tego ostatniego – jako słabszego uczestnika rynku.
Jak inaczej się zabezpieczyć?
Jeśli NIE składasz oferty w sposób bezpośredni (tzn. w obecności drugiej strony lub za pomocą środka bezpośredniego porozumiewania się na odległość – np. przez telefon), warto pamiętać o tym, aby stosować zabezpieczenie w postaci terminu ważności oferty. Oferta, która nie zawiera określonego “terminu ważności”, stanowi dla Ciebie dość spore ryzyko, bowiem…
Art. 66 § 2 KC stanowi:
Jeżeli oferent nie oznaczył w ofercie terminu, w ciągu którego oczekiwać będzie odpowiedzi, oferta złożona w obecności drugiej strony albo za pomocą środka bezpośredniego porozumiewania się na odległość przestaje wiązać, gdy nie zostanie przyjęta niezwłocznie; złożona w inny sposób przestaje wiązać z upływem czasu, w którym składający ofertę mógł w zwykłym toku czynności otrzymać odpowiedź wysłaną bez nieuzasadnionego opóźnienia.
Ogłoszenie nie stanowi oferty w rozumieniu KC – co to oznacza? Podsumowanie najważniejszych informacji
- Oferta powinna zawierać w swojej treści istotne postanowienia umowy, jak np. oznaczenie nabywcy, przedmiotu sprzedaży czy ceny. Przepisy KC traktują ją jako jednostronną czynność, której skutki zależą od oblata, czyli potencjalnego kontrahenta. Może on bowiem zaakceptować warunki oferty lub je odrzucić. Wybór pierwszej opcji rodzi po stronie oferenta obowiązek zrealizowania oferty w ustalonym przez strony czasie.
- Ogłoszenie, które nie czyni zadość kodeksowym wymaganiom oferty traktuje się jako zaproszenie do zawarcia umowy. I to właśnie z nim mamy najczęściej do czynienia m.in. w Internecie.
- I na koniec – zamieszczenie w ogłoszeniu sformułowania „ogłoszenie nie stanowi oferty w rozumieniu KC” niczego nie przesądza. Kluczową rolę odgrywają w tej kwestii tajemnicze „istotne postanowienia umowy”, których definicji nie zawarto w żadnych przepisach. Oznacza to, że rozstrzygnięcie, czy w danym przypadku mamy do czynienia z ofertą bądź nie, należy rozpatrywać każdorazowo w odniesieniu do konkretnego ogłoszenia.
