Kupując nowy samochód – czy to używany, czy nowy – często okazuje się, że zamiast cieszyć się nowym nabytkiem, stajemy się nieszczęśliwymi posiadaczami pojazdu z wadami. Jeśli opisuje to po części sytuację, w jakiej się znalazłeś, na pocieszenie już teraz mogę napisać, że odstąpienie od umowy sprzedaży samochodu jest jak najbardziej możliwe. Jednak można tego dokonać tylko w określonych przypadkach. Wymaga to też sprzyjających okoliczności oraz często… cierpliwości. Dlatego już teraz szczególnie zwracam Twoją uwagę na to, aby przede wszystkim czytać umowy, które podpisujesz.
W dzisiejszym artykule skupię się na przytoczeniu najczęściej spotykanych przeze mnie okoliczności, kiedy odstąpienie od umowy sprzedaży samochodu jest możliwe, a dodatkowo wyjaśnię:
- Czym są wady fizyczne i prawne i kiedy występują w przypadku samochodów?
- Ile masz dni na odstąpienie od umowy sprzedaży samochodu?
- Jak tego dokonać i na co zwrócić szczególną uwagę?
Zapraszam do lektury!
Odstąpienie od umowy sprzedaży samochodu ze względu na wadę
Sprzedawca (będący dealerem, handlarzem samochodów czy osobą prywatną) odpowiada wobec kupującego za wady fizyczne i wady prawne auta. Odpowiedzialność tą nazywamy rękojmią. Zasadą jest, że jeżeli sprzedana rzecz ma wadę, kupujący może złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy – chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie. Jednak o jakich wadach mowa?
Wady fizyczne i prawne – czym są?
W jednym z moich poprzednich wpisów już wyjaśniałem tę kwestię, jednak uważam, że na potrzeby tego artykułu warto to powtórzyć raz jeszcze.
Wada fizyczna polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową. W przypadku samochodów będzie miało to miejsce w szczególności, gdy:
- pojazd nie ma właściwości, które powinien mieć ze względu cel (wynikający z umowy, okoliczności lub przeznaczenia) – np. parametry dotyczące silnika, które widnieją w dokumentacji, nie pokrywają się z parametrami silnika, który faktycznie jest zamontowany;
- sprzedawca zapewnił kupującego, że pojazd ma określone właściwości, a później okazało się, że takich właściwości mu brak – np. po weryfikacji stanu technicznego auta okazuje się, że miało ono “cofnięty” przebieg i jest on nierzeczywisty
- kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy o tym, w jakim celu kupuje samochód, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego przeznaczenia auta – np. gdy kupowałeś kupowałeś auto do przewozu osób (miało zamontowane fotele dla 8 pasażerów plus kierowca), ale okazało się, że auto zarejestrowane jest jako 3-osobowe;
- auto wydano w stanie niezupełnym – np. kupujący nie przekazał Ci kluczyka, bez którego auto w zasadzie nie nadaje się do użytku.
O wadzie prawnej mówimy natomiast gdy auto, które kupiłeś jest kradzione lub jest własnością innych osób. Na przykład ma przynajmniej dwóch właścicieli – z czego i jeden z nich nie wyraził na to zgody.
Kiedy możliwe jest odstąpienie od umowy sprzedaży samochodu?
Odstąpienie od umowy jest najdalej idącym uprawnieniem kupującego. Dlatego też, aby móc odstąpić od umowy sprzedaży samochodu, jego wada musi być istotna. W innym wypadku powinieneś zażądać od sprzedającego naprawy auta lub obniżenia jego ceny.
Niekoniecznie dobra wiadomość jest taka, że w obowiązujących przepisach trudno o znalezienie legalnej definicji „wady istotnej”. W tej kwestii należy posiłkować się orzecznictwem, doktryną oraz oceną biegłego (jeśli dojdzie do wszczęcia postępowania przed sądem). Zasadniczo wszystko zależy od indywidualnej sytuacji i podejścia sprzedającego.
Najczęściej przyjmuje się jednak, że wada istotna uniemożliwia korzystanie z rzeczy. Często definiuje się ją również jako stan, w którym korzystanie z rzeczy (auta) w sposób zgodny z jej przeznaczeniem jest utrudnione. Względnie, przyjmuje się, że wada istotna to taka wada, o której kupujący nie wiedział, a gdyby wiedział, to nie zdecydowałby się na zakup.
Czy zawsze jest to możliwe?
Jak widzisz – niestety nie. Wszystko zależy od tego, jaki wymiar ma wada samochodu, którą stwierdziłeś (czy jest istotna), kiedy miało to miejsce, a także od treści umowy sprzedaży, którą zawarłeś.
W związku z tym polecam Ci ten artykuł na moim blogu: Bezpieczna sprzedaż auta – o czym pamiętać zawierając umowę?
Ile mam dni na odstąpienie od umowy?
Co do zasady odpowiedzialność sprzedawcy wynosi 2 lata. Oznacza to, że od daty wydania rzeczy mamy 2 lata na stwierdzenie wady. Po upływie tego okresu odpowiedzialność sprzedawcy wygasa. Można oczywiście to zmodyfikować w umowie, jednak trzeba pamiętać o tym, że terminy reklamacyjne bywają inne dla przedsiębiorców oraz dla konsumentów. Pisałem o tym w jednym ze wcześniejszych artykułów: Kiedy można wyłączyć rękojmię przy sprzedaży auta?
Każdy zapis modyfikujący rękojmię powinien znaleźć się w umowie. Wszystko zależy zatem od treści umowy i dlatego w pierwszej kolejności powinniśmy sięgnąć właśnie po ten dokument.
Od chwili stwierdzenia wady mamy 1 rok na odstąpienie od umowy, a więc na złożenie stosownego oświadczenia (o którym poniżej). Po tym okresie roszczenie to się przedawnia i nie można dochodzić odpowiedzialności od sprzedawcy.
Uwaga!
Przy sprzedaży konsumenckiej ww. przedawnienie nie może nastąpić przed upływem terminu przewidzianego do stwierdzenia wady. Co to oznacza „z polskiego na nasze”? 🙂 Najlepiej wyjaśnić to na przykładzie!
Załóżmy, że istotna wada samochodu ujawnia się tuż po zakupie (a ściślej: po wydaniu auta). Mija rok od daty stwierdzenia, że auto jest wadliwe. Kupujący (będący konsumentem!) przypomina sobie, że ma przecież 2 lata na złożenie reklamacji. W związku z tym chce odstąpić od umowy i składa stosowne oświadczenie. Sprzedawca podnosi jednak zarzut przedawnienia. Nie może tego zrobić (mimo że minął już 1 rok od dnia stwierdzenia wady), bo nie minęły jeszcze 2 lata, które kupujący ma na stwierdzenie wady. Kupujący może skutecznie odstąpić od umowy.
Przeczytaj także: Używane auto a rękojmia – czego możesz żądać, kupując pojazd z wadą?
Jak odstąpić od umowy sprzedaży samochodu?
W wymienionych powyżej przypadkach odstąpienie od umowy sprzedaży auta będzie możliwe poprzez złożenie sprzedawcy stosownego oświadczenia woli. W zasadzie nie wymaga ono żadnej szczególnej formy, jednak powinieneś pamiętać o tym, aby:
- z jego treści jednoznacznie wynikało, że chcesz odstąpić od umowy,
- zaznaczyć, że żądasz z tego tytułu zwrotu pieniędzy,
- wskazać konkretną wadę wykrytą w pojeździe oraz fakt, że jest ona istotna,
Forma oświadczenia o odstąpieniu
Jeśli umowa była zawarta:
- w formie dokumentowej/elektronicznej/pisemnej – wówczas oświadczenie o odstąpieniu musi mieć formę dokumentową;
- w innej formie szczególnej – wówczas oświadczenie o odstąpieniu musi być w formie pisemnej.
W praktyce pierwszy przypadek będzie najczęstszy. Aby dochować formy dokumentowej, wystarczy złożyć oświadczenie woli w postaci dokumentu, w sposób umożliwiający ustalenie osoby składającej oświadczenie.
Skutki odstąpienia od umowy sprzedaży samochodu
Skutki odstąpienia od umowy sprzedaży samochodu są takie, jak skutki odstąpienia od umowy wzajemnej:
- Kupujący musi zwrócić rzecz. W orzecznictwie wskazuje się, że nie musi jednak wynagradzać sprzedawcy za normalne zużycie samochodu, które nastąpiło przy prawidłowym używaniu. Może też żądać od niego zwrotu zapłaconej ceny (w kwocie nominalnej), a także naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania.
- Sprzedawca musi rzecz przyjąć i zwrócić kupującemu zapłaconą kwotę (nominalną), przy czym zwrot na rzecz konsumenta ma nastąpić niezwłocznie.
Odstąpienie od umowy sprzedaży samochodu – w jakim terminie? Podsumowanie
Jeśli zdecydowałeś się na zakup auta używanego, pamiętaj, aby jeszcze przed samym zawarciem umowy dokładnie sprawdzić jego stan. Mam świadomość, że zwykle nie jesteśmy w stanie tego zweryfikować na pierwszy rzut oka. Ewentualne problemy (lub wady ukryte pojazdu) mogą ujawnić się dopiero podczas regularnego użytkowania samochodu. Szczególnie mocno uczulam Cię więc na to, aby dokładnie czytać umowę sprzedaży zakupionego przez Ciebie auta. Dzięki odpowiednim postanowieniom w niej zawartym możesz od niej odstąpić, nawet po finalizacji transakcji.
